Nghiên cứu MIT tiết lộ: Lạm dụng viết bằng AI có thể làm suy yếu khả năng nhận thức của con người

Gần đây, một báo cáo nghiên cứu dài 206 trang do Viện Công nghệ Massachusetts thực hiện đã thu hút sự chú ý rộng rãi. Nghiên cứu này khám phá sâu sắc tác động của việc sử dụng các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) trong môi trường giáo dục đối với khả năng nhận thức, đặc biệt là trong việc viết bài. Kết quả nghiên cứu cho thấy việc quá phụ thuộc vào các robot trò chuyện trí tuệ nhân tạo có thể có tác động tiêu cực đến khả năng nhận thức của con người.

Nhóm nghiên cứu đã thiết kế một thí nghiệm kéo dài 4 tháng, chia người tham gia thành ba nhóm: nhóm LLM, nhóm công cụ tìm kiếm và nhóm chỉ sử dụng trí não. Người tham gia cần hoàn thành các nhiệm vụ viết bài về các chủ đề khác nhau trong thời gian giới hạn. Để đánh giá toàn diện hiệu suất của người tham gia, các nhà nghiên cứu đã sử dụng nhiều phương pháp, bao gồm ghi lại điện não đồ (EEG), phân tích xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) và đánh giá của con người và AI.

Kết quả thí nghiệm cho thấy, những người tham gia chỉ dựa vào não bộ thể hiện sự đa dạng lớn hơn trong phong cách viết, trong khi các bài viết của nhóm LLM có xu hướng đồng nhất rõ rệt. Về việc sử dụng thực thể đặt tên cụ thể (NER), nhóm LLM có tần suất sử dụng cao nhất, trong khi nhóm chỉ dựa vào não bộ có tần suất sử dụng thấp nhất.

Đáng chú ý là những người tham gia nhóm LLM và nhóm công cụ tìm kiếm do giới hạn thời gian, có xu hướng trực tiếp sử dụng kết quả đầu ra của công cụ mà ít kết hợp quan điểm và trải nghiệm cá nhân. Hành vi này có thể dẫn đến việc giảm tư duy sáng tạo.

Về mô hình kết nối thần kinh, các nhà nghiên cứu đã sử dụng phương pháp hàm truyền động dDTF( để đo lường tải nhận thức của người tham gia. Kết quả cho thấy, khi sự hỗ trợ bên ngoài gia tăng, mức độ kết nối não bộ có xu hướng giảm hệ thống. Chỉ có nhóm não cho thấy hoạt động mạng lưới thần kinh mạnh nhất và rộng nhất, trong khi nhóm hỗ trợ LLM có sự kết nối thần kinh tổng thể yếu nhất.

Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng nhóm LLM có cảm giác thuộc về bài viết của họ thấp hơn, và họ thể hiện kém hơn trong việc nhớ lại và trích dẫn nội dung bài viết vừa hoàn thành. Hơn 83% người dùng LLM không thể trích dẫn chính xác bài viết được viết cách đây vài phút.

Nghiên cứu này mặc dù chưa được đánh giá bởi các đồng nghiệp, nhưng kết quả của nó cho thấy, trong suốt 4 tháng nghiên cứu, những người tham gia trong nhóm LLM có hiệu suất kém hơn nhóm đối chứng chỉ sử dụng trí não về mặt thần kinh, ngôn ngữ và điểm số. Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng việc sử dụng rộng rãi LLM có thể ảnh hưởng đến việc nâng cao kỹ năng học tập, đặc biệt là đối với người dùng trẻ.

Nhóm nghiên cứu nhấn mạnh rằng trước khi xác nhận LLM thực sự có lợi cho con người, cần phải tiến hành nhiều nghiên cứu dài hạn hơn để hiểu tác động lâu dài của các chatbot trí tuệ nhân tạo đối với bộ não con người.

Đối với nghiên cứu này, trí tuệ nhân tạo cũng đã đưa ra quan điểm, cho rằng nghiên cứu không phải là phủ nhận giá trị của LLM, mà là cảnh báo mọi người không nên phụ thuộc quá mức vào những công cụ này, mà bỏ qua tầm quan trọng của tư duy độc lập và nỗ lực.

Nghiên cứu này cung cấp cho chúng ta những hiểu biết quý giá, nhắc nhở chúng ta rằng trong khi đón nhận công nghệ mới, cũng cần chú ý đến việc duy trì khả năng tư duy độc lập và sáng tạo. Với sự phát triển không ngừng của công nghệ trí tuệ nhân tạo, cách cân bằng giữa sự hỗ trợ của công nghệ và việc nâng cao khả năng nhận thức sẽ trở thành một vấn đề quan trọng mà lĩnh vực giáo dục phải đối mặt.