Phân tích toàn diện BTCFi: Từ Lending đến Staking, xây dựng ngân hàng Bitcoin di động của riêng bạn

Tóm tắt

Khi vị thế của Bitcoin trên thị trường tài chính ngày càng được củng cố, lĩnh vực BTCFi (Tài chính Bitcoin) đang nhanh chóng trở thành tiên phong trong đổi mới tiền điện tử. BTCFi bao gồm một loạt các dịch vụ tài chính dựa trên Bitcoin, bao gồm cho vay, staking, giao dịch, và các sản phẩm phái sinh. Báo cáo nghiên cứu này phân tích sâu sắc nhiều lĩnh vực then chốt của BTCFi, khám phá stablecoin, dịch vụ cho vay, dịch vụ staking, dịch vụ tái staking, cũng như sự kết hợp giữa tài chính tập trung và phi tập trung.

Báo cáo đầu tiên giới thiệu quy mô và tiềm năng tăng trưởng của thị trường BTCFi, nhấn mạnh sự tham gia của các nhà đầu tư tổ chức đã mang lại sự ổn định và trưởng thành cho thị trường. Tiếp theo, báo cáo phân tích chi tiết cơ chế của stablecoin, bao gồm các loại stablecoin tập trung và phi tập trung khác nhau, cũng như vai trò của chúng trong hệ sinh thái BTCFi. Trong lĩnh vực cho vay, phân tích cách người dùng có thể đạt được tính thanh khoản thông qua việc cho vay Bitcoin, đồng thời đánh giá các nền tảng và sản phẩm cho vay chính.

Trong dịch vụ staking, báo cáo đã tập trung vào các dự án quan trọng như Babylon, những dự án này cung cấp dịch vụ staking cho các chuỗi PoS khác bằng cách tận dụng tính bảo mật của Bitcoin, đồng thời tạo ra cơ hội thu nhập cho những người nắm giữ Bitcoin. Dịch vụ tái staking đã mở khóa thêm tính thanh khoản cho tài sản staking, cung cấp cho người dùng một nguồn thu nhập bổ sung.

Ngoài ra, báo cáo nghiên cứu cũng đề cập đến mô hình CeDeFi, tức là kết hợp tính an toàn của tài chính tập trung và tính linh hoạt của tài chính phi tập trung, nhằm cung cấp cho người dùng trải nghiệm dịch vụ tài chính thuận tiện hơn.

Cuối cùng, báo cáo thông qua việc so sánh tính an toàn, tỷ suất lợi nhuận và sự phong phú sinh thái của các loại tài sản khác nhau, đã tiết lộ những lợi thế độc đáo và rủi ro tiềm ẩn của BTCFi so với các lĩnh vực tài chính tiền điện tử khác. Khi lĩnh vực BTCFi tiếp tục phát triển, dự kiến sẽ có nhiều đổi mới và dòng vốn chảy vào hơn, củng cố thêm vị thế lãnh đạo của Bitcoin trong lĩnh vực tài chính.

Từ khóa: BTCFi, stablecoin, cho vay, staking, tái staking, CeDeFi, Bitcoin tài chính

Tổng quan về đường đua BTCfi

BTCFi (Bitcoin tài chính) giống như một ngân hàng Bitcoin di động, là một loạt các hoạt động tài chính xoay quanh Bitcoin, bao gồm cho vay Bitcoin, staking, giao dịch, hợp đồng tương lai và sản phẩm phái sinh khác. Theo dữ liệu từ CryptoCompare và CoinGecko, quy mô thị trường BTCFi vào năm 2023 đã đạt khoảng 10 tỷ USD. Dựa trên dữ liệu dự đoán của Defilama, đến năm 2030, thị trường BTCFi sẽ đạt quy mô 1,2 nghìn tỷ USD, con số này bao gồm tổng giá trị khóa (TVL) của Bitcoin trong hệ sinh thái tài chính phi tập trung (DeFi), cũng như quy mô thị trường của các sản phẩm và dịch vụ tài chính liên quan đến Bitcoin trong suốt mười năm qua, thị trường BTCFi đã dần cho thấy tiềm năng tăng trưởng rõ rệt, thu hút ngày càng nhiều tổ chức tham gia, chẳng hạn như Grayscale, BlackRock và JPMorgan bắt đầu tham gia vào thị trường Bitcoin và BTCFi. Sự tham gia của các nhà đầu tư tổ chức không chỉ mang lại dòng tiền lớn, tăng cường tính thanh khoản và ổn định của thị trường, mà còn nâng cao độ trưởng thành và tính quy định của thị trường, mang lại cho thị trường BTCFi sự công nhận và tin cậy cao hơn.

Bài viết này sẽ đi sâu vào khám phá nhiều lĩnh vực nóng hiện tại trong thị trường tài chính tiền điện tử, bao gồm cho vay Bitcoin (BTC Lending), stablecoin, dịch vụ staking, dịch vụ restaking, và sự kết hợp giữa tài chính tập trung và phi tập trung gọi là CeDeFi. Thông qua việc giới thiệu và phân tích chi tiết về các lĩnh vực này, chúng ta sẽ hiểu được cơ chế hoạt động, sự phát triển của thị trường, các nền tảng và sản phẩm chính, các biện pháp quản lý rủi ro, cũng như xu hướng phát triển trong tương lai.

Phần thứ hai: Phân khúc BTCFi

1. Stablecoin ổn định tiền tệ

Giới thiệu

Stablecoin là một loại tiền điện tử được thiết kế để duy trì giá trị ổn định. Chúng thường được gắn liền với tiền tệ pháp định hoặc các tài sản có giá trị khác để giảm thiểu sự biến động giá. Stablecoin đạt được sự ổn định giá thông qua việc hỗ trợ bởi tài sản dự trữ hoặc điều chỉnh cung cầu bằng thuật toán, được sử dụng rộng rãi trong các tình huống như giao dịch, thanh toán và chuyển tiền quốc tế, cho phép người dùng tận hưởng lợi ích của công nghệ blockchain trong khi tránh được sự biến động mạnh của các loại tiền điện tử truyền thống.

Trong kinh tế học có một tam giác không thể xảy ra: một quốc gia có chủ quyền không thể đồng thời thực hiện chế độ tỷ giá hối đoái cố định, tự do dòng vốn và chính sách tiền tệ độc lập. Tương tự, trong ngữ cảnh của stablecoin Crypto, cũng có một tam giác không thể xảy ra như vậy: tính ổn định của giá cả, phi tập trung và hiệu quả vốn không thể đạt được cùng một lúc.

Phân loại stablecoin theo mức độ tập trung và loại tài sản thế chấp là hai chiều tương đối trực quan. Trong số các stablecoin chính hiện nay, phân loại theo mức độ tập trung, có thể chia thành stablecoin tập trung (đại diện là USDT, USDC, FDUSD) và stablecoin phi tập trung (đại diện là DAI, FRAX, USDe). Phân loại theo loại tài sản thế chấp, có thể chia thành thế chấp bằng tiền pháp định/tài sản vật chất, thế chấp bằng tài sản crypto và thế chấp không đủ.

Theo dữ liệu từ DefiLlama vào ngày 14 tháng 7, tổng giá trị thị trường của stablecoin hiện đạt 162,372 triệu USD. Về giá trị thị trường, USDT và USDC dẫn đầu, trong đó USDT chiếm ưu thế rõ rệt với 69,23% tổng giá trị thị trường của stablecoin. DAI, USDe, FDUSD lần lượt đứng ở vị trí 3-5 về giá trị thị trường. Trong khi đó, tất cả các stablecoin còn lại hiện có tỷ lệ chiếm tổng giá trị thị trường đều nhỏ hơn 0,5%.

Stablecoin tập trung chủ yếu là tài sản được đảm bảo bằng tiền pháp định/tài sản thực, về bản chất là RWA của tiền pháp định/các tài sản thực khác, chẳng hạn như USDT, USDC đều được neo 1:1 với đô la Mỹ, PAXG, XAUT neo theo giá vàng. Stablecoin phi tập trung thì thường được đảm bảo bằng tài sản tiền điện tử hoặc không có đảm bảo (hoặc đảm bảo không đủ), DAI và USDe đều là đảm bảo bằng tài sản tiền điện tử, trong đó có thể chia thành đảm bảo bằng giá trị tương đương hoặc đảm bảo dư thừa. Không có đảm bảo (hoặc đảm bảo không đủ) thường được biết đến là stablecoin thuật toán, với FRAX và UST trước đây là đại diện. So với stablecoin tập trung, stablecoin phi tập trung có giá trị thị trường không cao, thiết kế hơi phức tạp, đồng thời cũng đã xuất hiện nhiều dự án nổi bật. Trong hệ sinh thái BTC, các dự án stablecoin đáng chú ý đều là stablecoin phi tập trung, vì vậy dưới đây sẽ giới thiệu về cơ chế của stablecoin phi tập trung.

Cơ chế stablecoin phi tập trung

Tiếp theo, giới thiệu cơ chế CDP (cầm cố thừa) với đại diện là DAI và cơ chế phòng hộ hợp đồng với đại diện là Ethena (cầm cố tương đương). Ngoài ra, còn có cơ chế stablecoin thuật toán, ở đây sẽ không giới thiệu chi tiết.

CDP (Vị trí nợ có đảm bảo ) đại diện cho vị trí nợ có đảm bảo, là một cơ chế trong hệ thống tài chính phi tập trung để tạo ra stablecoin thông qua việc thế chấp tài sản crypto, đã được MakerDAO sáng tạo và hiện đang được áp dụng trong nhiều dự án thuộc các loại hình khác nhau như DeFi, NFTFi.

DAI là một loại stablecoin phi tập trung, được vượt mức đảm bảo, được tạo ra bởi MakerDAO, nhằm duy trì tỷ lệ 1:1 với đô la Mỹ. Việc vận hành của DAI phụ thuộc vào hợp đồng thông minh và tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) để duy trì sự ổn định của nó. Cơ chế cốt lõi của nó bao gồm việc vượt mức đảm bảo, vị thế nợ đảm bảo (CDP), cơ chế thanh lý và vai trò của token quản trị MKR.

CDP là một cơ chế quan trọng trong hệ thống MakerDAO, được sử dụng để quản lý và kiểm soát quy trình tạo ra DAI. Trong MakerDAO, CDP hiện được gọi là Vaults, nhưng các chức năng và cơ chế cốt lõi vẫn giữ nguyên. Dưới đây là quy trình hoạt động chi tiết của CDP/Vault:

i. Tạo DAI: Người dùng gửi tài sản tiền điện tử của họ (như ETH) vào hợp đồng thông minh của MakerDAO, tạo ra một CDP/Vault mới, sau đó tạo ra DAI dựa trên tài sản thế chấp. DAI được tạo ra là phần nợ mà người dùng vay, trong khi tài sản thế chấp được sử dụng làm đảm bảo cho khoản nợ.

ii. Đảm bảo thừa: Để ngăn chặn việc thanh lý, người dùng phải giữ tỷ lệ đảm bảo của CDP/Vault cao hơn tỷ lệ đảm bảo tối thiểu do hệ thống thiết lập (ví dụ 150%). Điều này có nghĩa là nếu người dùng vay 100 DAI, họ phải khóa ít nhất 150 DAI giá trị tài sản đảm bảo.

iii. Hoàn trả/Thanh lý: Người dùng cần hoàn trả DAI đã tạo ra và một khoản phí ổn định nhất định (tính bằng MKR) để chuộc lại tài sản thế chấp của mình. Nếu người dùng không duy trì tỷ lệ thế chấp đủ, tài sản thế chấp của họ sẽ bị thanh lý.

Delta biểu thị tỷ lệ phần trăm thay đổi của giá sản phẩm phái sinh so với giá tài sản cơ sở. Ví dụ, nếu Delta của một quyền chọn là 0.5, khi giá tài sản cơ sở tăng 1 đô la, giá quyền chọn dự kiến sẽ tăng 0.5 đô la. Vị thế Delta trung tính là một chiến lược đầu tư thông qua việc nắm giữ một số lượng nhất định tài sản cơ sở và sản phẩm phái sinh, nhằm bù đắp rủi ro biến động giá. Mục tiêu là làm cho tổng giá trị Delta của danh mục đầu tư bằng không, từ đó giữ cho giá trị vị thế không thay đổi khi giá tài sản cơ sở dao động. Ví dụ, đối với một lượng ETH giao ngay nhất định, mua hợp đồng vĩnh viễn ETH ngắn hạn có giá trị tương đương.

Ethena thông qua việc phát hành stablecoin USDe đại diện cho giá trị của vị thế trung lập Delta, tạo điều kiện cho giao dịch arbitrage "Delta trung lập" với ETH. Do đó, stablecoin USDe của họ có hai nguồn thu nhập như sau:

Lợi nhuận từ staking

Chênh lệch cơ sở và tỷ lệ phí vốn

Ethena đã đạt được thế chấp tương đương và thu nhập bổ sung thông qua việc phòng ngừa.

Dự án một, Bitsmiley Protocol

Tổng quan dự án

Dự án stablecoin gốc đầu tiên trong hệ sinh thái BTC.

Vào ngày 14 tháng 12 năm 2023, OKX Ventures đã công bố đầu tư chiến lược vào giao thức stablecoin bitSmiley trên hệ sinh thái BTC, giao thức này cho phép người dùng thế chấp quá mức BTC gốc để mint stablecoin bitUSD trên mạng BTC. Đồng thời, bitSmiley cũng bao gồm các giao thức cho vay và sản phẩm phái sinh, nhằm cung cấp một hệ sinh thái tài chính hoàn toàn mới cho Bitcoin. Trước đó, bitSmiley đã được lựa chọn là một trong những dự án chất lượng trong cuộc thi hackathon BTC do ABCDE và OKX Ventures đồng tổ chức vào tháng 11 năm 2023.

Ngày 28 tháng 1 năm 2024, thông báo hoàn thành vòng gọi vốn token đầu tiên, OKX Ventures và ABCDE dẫn đầu, CMS Holdings, Satoshi Lab, Foresight Ventures, LK Venture, Silvermine Capital và các cá nhân liên quan từ Delphi Digital và Particle Network tham gia đầu tư. Vào ngày 2 tháng 2, công ty niêm yết tại Hồng Kông, LK Venture thuộc Blueport Interactive, đã thông báo trên nền tảng X rằng họ đã tham gia vòng gọi vốn đầu tiên của bitSmiley thông qua quỹ quản lý đầu tư hệ sinh thái mạng Bitcoin BTC NEXT. Vào ngày 4 tháng 3, KuCoin Ventures đã phát hành tweet thông báo đầu tư chiến lược vào dự án DeFi Bitcoin bitSmiley.

Cơ chế hoạt động

bitSmiley là một dự án stablecoin gốc Bitcoin dựa trên khung Fintegra. Nó bao gồm stablecoin bitUSD được thế chấp vượt mức phi tập trung và giao thức cho vay không tin cậy gốc (bitLending). bitUSD dựa trên bitRC-20, là phiên bản sửa đổi của BRC-20, đồng thời tương thích với BRC-20, bitUSD đã thêm các thao tác Mint và Burn để đáp ứng nhu cầu về việc đúc và tiêu hủy stablecoin.

bitSmiley đã ra mắt một giao thức DeFi mới có tên là bitRC-20 vào tháng 1. Tài sản đầu tiên của giao thức này là OG PASS NFT, còn được gọi là bitDisc. bitDisc được chia thành hai cấp độ: thẻ vàng và thẻ đen, thẻ vàng được phân phối cho các OG Bitcoin và những người lãnh đạo trong ngành, tổng số người sở hữu chưa đến 40. Từ ngày 4 tháng 2, thẻ đen sẽ được mở cửa cho công chúng thông qua hoạt động whitelisting và hoạt động đúc công khai dưới dạng ký hiệu BRC-20, gây ra tình trạng tắc nghẽn trên chuỗi. Sau đó, nhóm dự án đã thông báo sẽ bồi thường cho những ký hiệu không thành công.

Cơ chế hoạt động của stablecoin $bitUSD

Cơ chế hoạt động của $bitUSD tương tự như $DAI, trước tiên là người dùng thế chấp vượt mức, sau đó trên bitSmileyDAO ở L2, sau khi nhận được thông tin từ oracle và tiến hành xác thực đồng thuận, sẽ gửi thông tin Mint bitRC-20 đến mạng chính BTC.

Logic thanh lý và thu hồi cũng tương tự như MakerDAO, thanh lý được thực hiện theo hình thức đấu giá Hà Lan.

Tiến độ dự án & Cơ hội tham gia

bitSmiley sẽ ra mắt Alphanet trên BitLayer vào ngày 1 tháng 5 năm 2024. Trong đó, tỷ lệ giá trị cho vay tối đa (LTV) là 50%, để ngăn người dùng bị thanh lý, một tỷ lệ LTV tương đối thấp đã được thiết lập. Khi tỷ lệ áp dụng của bitUSD tăng lên, nhóm dự án sẽ dần dần nâng cao LTV.

bitSmiley và cộng đồng Merlin sẽ ra mắt chương trình khuyến mãi thanh khoản độc quyền từ ngày 15 tháng 5 năm 2024.