Hướng dẫn giao dịch an toàn Web3: Xây dựng hệ thống tự bảo vệ tài sản trên chuỗi

Với sự phát triển liên tục của hệ sinh thái blockchain, giao dịch on-chain đã trở thành một phần quan trọng trong các hoạt động hàng ngày của người dùng Web3. Tài sản của người dùng đang nhanh chóng chuyển từ các nền tảng tập trung sang mạng lưới phi tập trung, xu hướng này có nghĩa là trách nhiệm về an toàn tài sản đang dần chuyển từ các nền tảng sang chính người dùng. Trong môi trường on-chain, người dùng cần phải chịu trách nhiệm cho từng bước tương tác, bất kể là nhập ví, truy cập ứng dụng phi tập trung, hay ký ủy quyền và khởi xướng giao dịch, bất kỳ thao tác nào không cẩn thận đều có thể trở thành mối nguy an ninh, dẫn đến việc lộ khóa riêng, lạm dụng ủy quyền hoặc tấn công lừa đảo.

Mặc dù hiện nay các plugin ví và trình duyệt chính thống đã dần tích hợp các chức năng nhận diện lừa đảo, cảnh báo rủi ro, nhưng trước những phương thức tấn công ngày càng phức tạp, chỉ dựa vào công cụ phòng thủ thụ động vẫn khó có thể hoàn toàn tránh được rủi ro. Để giúp người dùng nhận diện rõ hơn các điểm rủi ro tiềm ẩn trong giao dịch trên chuỗi, chúng tôi dựa trên kinh nghiệm thực chiến, đã tổng hợp các tình huống rủi ro cao xảy ra trong toàn bộ quy trình, đồng thời kết hợp với các đề xuất bảo vệ và mẹo sử dụng công cụ, xây dựng một bộ hướng dẫn an toàn giao dịch trên chuỗi hệ thống, nhằm giúp mỗi người dùng Web3 xây dựng "hàng rào an toàn" có thể tự kiểm soát.

Nguyên tắc cốt lõi của giao dịch an toàn:

• Từ chối ký mù quáng: Đối với giao dịch hoặc tin nhắn mà bạn không hiểu, tuyệt đối không ký.
• Xác minh nhiều lần: Trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch nào, hãy chắc chắn xác minh độ chính xác của thông tin liên quan nhiều lần.

Một, Gợi ý giao dịch an toàn

Bảo vệ tài sản kỹ thuật số quan trọng ở việc giao dịch an toàn. Nghiên cứu cho thấy, việc sử dụng ví an toàn và xác thực hai yếu tố có thể giảm thiểu đáng kể rủi ro. Dưới đây là những gợi ý cụ thể:

• Chọn ví an toàn: Ưu tiên các nhà cung cấp ví có uy tín, như ví phần cứng hoặc ví phần mềm nổi tiếng. Ví phần cứng cung cấp lưu trữ ngoại tuyến, giảm thiểu rủi ro tấn công trực tuyến, phù hợp cho việc lưu trữ tài sản lớn.

• Kiểm tra kỹ các chi tiết giao dịch: Trước khi xác nhận giao dịch, hãy chắc chắn xác minh địa chỉ nhận, số tiền và mạng, để tránh mất mát do nhập sai.

• Bật xác thực hai yếu tố: Nếu nền tảng giao dịch hoặc ví hỗ trợ xác thực hai yếu tố, hãy chắc chắn kích hoạt nó để tăng cường bảo mật tài khoản, đặc biệt khi sử dụng ví nóng.

• Tránh sử dụng Wi-Fi công cộng: Không thực hiện giao dịch trên mạng Wi-Fi công cộng để tránh bị tấn công lừa đảo và tấn công trung gian.

Hai, làm thế nào để thực hiện giao dịch an toàn

Một quy trình giao dịch ứng dụng phi tập trung hoàn chỉnh bao gồm nhiều bước: cài đặt ví, truy cập ứng dụng, kết nối ví, ký tin nhắn, ký giao dịch, xử lý sau giao dịch. Mỗi bước đều có một số rủi ro an ninh nhất định, dưới đây sẽ lần lượt giới thiệu các lưu ý trong quá trình thực hiện.

**1. Cài đặt ví: **

Hiện nay, cách sử dụng chính của các ứng dụng phi tập trung là tương tác thông qua ví mở rộng trình duyệt. Các ví chính được sử dụng trên Ethereum và các chuỗi tương thích bao gồm nhiều lựa chọn.

Khi cài đặt ví mở rộng Chrome, cần đảm bảo tải xuống và cài đặt từ cửa hàng ứng dụng chính thức, tránh cài đặt từ các trang web bên thứ ba để phòng tránh cài đặt phần mềm ví có chứa backdoor. Người dùng có điều kiện nên kết hợp sử dụng ví phần cứng để tăng cường độ an toàn trong việc lưu trữ khóa riêng.

Khi cài đặt ví và sao lưu cụm từ khôi phục (thường là cụm từ gồm 12-24 từ), nên lưu trữ nó ở một vị trí vật lý an toàn, tránh xa các thiết bị kỹ thuật số, chẳng hạn như viết ra giấy và lưu trong két.

2. Truy cập ứng dụng phi tập trung

Lừa đảo qua trang web là một kỹ thuật phổ biến trong các cuộc tấn công Web3. Một ví dụ điển hình là dụ dỗ người dùng truy cập vào ứng dụng lừa đảo dưới danh nghĩa airdrop, sau khi người dùng kết nối ví, dụ dỗ họ ký vào việc ủy quyền token, giao dịch chuyển khoản hoặc chữ ký ủy quyền token, dẫn đến việc mất tài sản.

Do đó, khi truy cập vào các ứng dụng phi tập trung, người dùng cần duy trì sự cảnh giác cao độ, tránh rơi vào bẫy lừa đảo trang web.

Trước khi truy cập vào ứng dụng, hãy xác nhận tính chính xác của địa chỉ trang web. Đề nghị:

• Tránh truy cập trực tiếp qua công cụ tìm kiếm: Kẻ tấn công lừa đảo có thể làm cho trang web lừa đảo của họ xếp hạng cao hơn bằng cách mua vị trí quảng cáo.
• Cẩn thận khi nhấp vào các liên kết trên mạng xã hội: Các URL được đăng trong bình luận hoặc tin nhắn có thể là liên kết lừa đảo.
• Nhiều bên xác minh độ chính xác của địa chỉ ứng dụng: có thể kiểm tra qua thị trường ứng dụng phi tập trung, tài khoản mạng xã hội chính thức của dự án và nhiều kênh khác.
• Thêm trang web an toàn vào dấu trang trình duyệt: sau đó truy cập trực tiếp từ dấu trang.

Sau khi mở trang web ứng dụng, cần kiểm tra an toàn cho thanh địa chỉ:

• Kiểm tra xem tên miền và địa chỉ web có tồn tại sự giả mạo tương tự hay không.
• Xác nhận xem có phải là liên kết HTTPS không, trình duyệt nên hiển thị biểu tượng ổ khóa🔒.

Hiện tại, các ví plugin phổ biến trên thị trường cũng đã tích hợp một số chức năng cảnh báo rủi ro, có thể hiển thị cảnh báo mạnh khi truy cập vào các trang web có rủi ro.

3. Kết nối ví

Sau khi vào ứng dụng, có thể sẽ tự động hoặc sau khi nhấn nút kết nối để kích hoạt thao tác kết nối ví. Ví mở rộng sẽ thực hiện một số kiểm tra và hiển thị thông tin cho ứng dụng hiện tại.

Sau khi kết nối ví, thông thường ứng dụng sẽ không chủ động gọi ví plugin khi người dùng không thực hiện thao tác nào khác. Nếu trang web thường xuyên yêu cầu ký tin nhắn, ký giao dịch sau khi đăng nhập, thậm chí sau khi từ chối ký vẫn liên tục hiện lên yêu cầu ký, thì rất có thể đó là trang web lừa đảo, cần phải xử lý cẩn thận.

4. Chữ ký tin nhắn

Trong những trường hợp cực đoan, chẳng hạn như khi kẻ tấn công xâm nhập thành công vào trang web chính thức của giao thức hoặc thông qua các cuộc tấn công như chiếm đoạt giao diện, nội dung trang sẽ bị thay thế, người dùng bình thường rất khó để xác định tính an toàn của trang web trong những tình huống như vậy.

Vào thời điểm này, chữ ký của ví plugin là hàng rào cuối cùng để người dùng bảo vệ tài sản của mình. Chỉ cần từ chối chữ ký ác ý, tài sản sẽ được bảo đảm an toàn. Người dùng nên kiểm tra kỹ nội dung chữ ký khi ký bất kỳ thông điệp và giao dịch nào, từ chối ký mù, để tránh mất mát tài sản.

Các loại chữ ký phổ biến bao gồm:

• Ký dữ liệu băm
• Ký tên thông tin rõ ràng, thường gặp nhất khi xác thực đăng nhập của người dùng hoặc xác nhận thỏa thuận cấp phép.
• Ký tên dữ liệu có cấu trúc, thường được sử dụng cho việc cấp phép token, đặt hàng NFT, v.v.

5. Chữ ký giao dịch

Chữ ký giao dịch được sử dụng để ủy quyền giao dịch trên chuỗi, như chuyển khoản hoặc gọi hợp đồng thông minh. Người dùng ký bằng khóa riêng, mạng xác minh tính hợp lệ của giao dịch. Hiện tại, nhiều ví plugin sẽ giải mã và hiển thị nội dung liên quan đến tin nhắn đang chờ ký. Nhất định phải tuân thủ nguyên tắc không ký mù, khuyến nghị an toàn:

• Kiểm tra kỹ địa chỉ người nhận, số tiền và mạng lưới để tránh sai sót.
• Giao dịch lớn nên sử dụng phương thức ký ngoại tuyến, giảm thiểu rủi ro tấn công trực tuyến.
• Lưu ý phí gas, đảm bảo hợp lý, tránh những trò lừa đảo tiềm ẩn.

Đối với những người dùng có khả năng kỹ thuật nhất định, có thể áp dụng một số phương pháp kiểm tra thủ công phổ biến: thông qua việc sao chép địa chỉ hợp đồng mục tiêu tương tác vào trình duyệt blockchain để tiến hành kiểm tra, nội dung kiểm tra chủ yếu bao gồm việc xem hợp đồng có mã nguồn mở hay không, gần đây có tồn tại nhiều giao dịch hay không, và trình duyệt có thêm nhãn chính thức hoặc nhãn độc hại cho địa chỉ đó hay không.

6. Xử lý sau giao dịch

Ngay cả khi đã thành công tránh khỏi các trang lừa đảo và chữ ký độc hại, vẫn cần thực hiện quản lý rủi ro sau giao dịch.

Sau khi giao dịch, bạn nên kiểm tra kịp thời tình trạng trên chuỗi của giao dịch, xác nhận xem nó có nhất quán với trạng thái dự kiến tại thời điểm ký hay không. Nếu phát hiện bất thường, cần ngay lập tức thực hiện các thao tác cắt lỗ như chuyển tài sản, hủy ủy quyền.

Quản lý ủy quyền token cũng rất quan trọng. Trong một số trường hợp, sau khi người dùng ủy quyền token cho một số hợp đồng, nhiều năm sau các hợp đồng này bị tấn công, kẻ tấn công đã lợi dụng hạn mức ủy quyền token của hợp đồng bị tấn công để đánh cắp tiền của người dùng. Để tránh các trường hợp như vậy, khuyến nghị người dùng tuân theo các tiêu chuẩn sau để phòng ngừa rủi ro:

• Tối thiểu hóa quyền ủy quyền. Khi thực hiện ủy quyền token, nên ủy quyền một số lượng token tương ứng có giới hạn dựa trên nhu cầu giao dịch. Ví dụ, nếu một giao dịch cần ủy quyền 100 token, thì số lượng ủy quyền này nên được giới hạn ở 100 token, và không nên sử dụng quyền ủy quyền không giới hạn mặc định.
• Kịp thời hủy bỏ quyền ủy quyền token không cần thiết. Người dùng có thể sử dụng công cụ chuyên dụng để tra cứu tình trạng ủy quyền của địa chỉ tương ứng, hủy bỏ quyền ủy quyền của các giao thức không có tương tác trong thời gian dài, nhằm ngăn chặn việc giao thức sau đó tồn tại lỗ hổng dẫn đến việc sử dụng hạn mức ủy quyền của người dùng gây ra tổn thất tài sản.

Ba, chiến lược tách biệt vốn

Trong trường hợp đã có ý thức về rủi ro và đã thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng ngừa rủi ro, cũng nên thực hiện việc tách biệt quỹ một cách hiệu quả, nhằm giảm thiểu mức độ thiệt hại tài chính trong các tình huống cực đoan. Chiến lược được khuyến nghị như sau:

• Sử dụng ví đa chữ ký hoặc ví lạnh để lưu trữ tài sản lớn;
• Sử dụng ví plugin hoặc ví thông thường làm ví nóng để tương tác hàng ngày;
• Thường xuyên thay đổi địa chỉ ví nóng, để ngăn chặn địa chỉ bị lộ ra trong môi trường rủi ro.

Nếu không may gặp phải cuộc tấn công lừa đảo, nên ngay lập tức thực hiện các biện pháp sau để giảm thiểu thiệt hại:

• Sử dụng công cụ chuyên dụng để hủy bỏ quyền truy cập cao nguy hiểm;
• Nếu đã ký tên cho phép nhưng tài sản chưa được chuyển nhượng, có thể ngay lập tức khởi tạo một chữ ký mới để làm mất hiệu lực chữ ký cũ;
• Nếu cần thiết, nhanh chóng chuyển tài sản còn lại đến địa chỉ mới hoặc ví lạnh.

Bốn, cách tham gia an toàn vào các hoạt động airdrop

Airdrop là một phương pháp phổ biến để quảng bá các dự án blockchain, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro. Dưới đây là một số gợi ý:

• Nghiên cứu nền tảng dự án: Đảm bảo dự án có white paper rõ ràng, thông tin đội ngũ công khai và uy tín cộng đồng;
• Sử dụng địa chỉ riêng: Đăng ký ví và email riêng, tách rời rủi ro tài khoản chính;
• Cẩn thận khi nhấp vào liên kết: Chỉ lấy thông tin airdrop qua các kênh chính thức, tránh nhấp vào các liên kết nghi ngờ trên nền tảng xã hội;

Năm, Lựa chọn và khuyến nghị sử dụng công cụ plugin

Nội dung của quy tắc an toàn blockchain rất phong phú, có thể khó khăn để kiểm tra chi tiết trong mỗi lần tương tác, việc chọn plugin an toàn là rất quan trọng, có thể hỗ trợ chúng ta đưa ra đánh giá rủi ro, dưới đây là những gợi ý cụ thể:

• Sử dụng các tiện ích mở rộng đáng tin cậy: Chọn những tiện ích mở rộng được sử dụng nhiều và được công nhận rộng rãi. Những tiện ích này cung cấp chức năng ví và hỗ trợ tương tác với các ứng dụng phi tập trung.
• Kiểm tra xếp hạng: Trước khi cài đặt plugin mới, hãy xem xét xếp hạng người dùng và số lượng cài đặt. Xếp hạng cao và số lượng cài đặt lớn thường cho thấy plugin đáng tin cậy hơn, giảm thiểu rủi ro mã độc.
• Giữ cho cập nhật: Cập nhật plugin định kỳ để nhận được các tính năng bảo mật và sửa lỗi mới nhất. Các plugin đã hết hạn có thể chứa lỗ hổng đã biết, dễ bị kẻ tấn công lợi dụng.

Sáu, Tóm tắt

Bằng cách tuân theo các hướng dẫn giao dịch an toàn ở trên, người dùng có thể tương tác một cách thoải mái hơn trong hệ sinh thái blockchain ngày càng phức tạp, thực sự nâng cao khả năng bảo vệ tài sản. Mặc dù công nghệ blockchain có những lợi thế cốt lõi về sự phi tập trung và minh bạch, nhưng điều này cũng có nghĩa là người dùng cần tự mình đối phó với nhiều rủi ro, bao gồm lừa đảo chữ ký, rò rỉ khóa riêng và ứng dụng độc hại.

Để đạt được an toàn thực sự trên chuỗi, chỉ dựa vào công cụ nhắc nhở là chưa đủ, việc xây dựng ý thức an toàn hệ thống và thói quen thao tác mới là điều quan trọng. Thông qua việc sử dụng ví phần cứng, thực hiện chiến lược tách biệt quỹ, kiểm tra định kỳ quyền hạn và cập nhật plugin, cùng với việc thực hiện trong giao dịch "Xác thực nhiều lần, từ chối ký mù, tách biệt quỹ", chúng ta mới có thể thực sự "lên chuỗi một cách tự do và an toàn".