Bitcoin và vàng: Mối quan hệ song sinh trong Hệ thống tiền tệ quốc tế mới

Gần đây, thị trường vốn toàn cầu đã xuất hiện những biến động mạnh mẽ, sự gia tăng giá trị của yên Nhật đã gây ra sự thay đổi trong giao dịch chênh lệch lãi suất, chỉ số hoảng sợ tăng vọt, thậm chí cả vàng cũng có chút điều chỉnh do cú sốc thanh khoản. Bitcoin thì giảm mạnh theo các tài sản rủi ro. Điều này dường như mâu thuẫn với thuộc tính "song sinh" của nó, nhưng chúng tôi vẫn tin rằng, với sự tiến triển nhanh chóng của hệ thống tiền tệ quốc tế mới, mối quan hệ song sinh giữa Bitcoin và vàng sẽ được củng cố thêm.

Kể từ năm 1970, giá vàng (so với đô la Mỹ) đã trải qua ba chu kỳ tăng giá chính. Những năm 70 thực sự là "thời kỳ vàng" khi giá vàng so với đô la Mỹ tăng hơn 17 lần. Sau khi hệ thống Bretton Woods sụp đổ, đô la và vàng đã không còn liên kết, khiến đô la thuần tín dụng bị mất giá. Đồng thời, hai cuộc khủng hoảng dầu mỏ và tình hình địa chính trị căng thẳng đã thúc đẩy nhu cầu vàng như một kênh trú ẩn. Sau những năm 80, giá vàng đã bước vào giai đoạn điều chỉnh và suy yếu trong những năm 90, điều này liên quan đến việc lạm phát toàn cầu được kiểm soát và sự phục hồi của tăng trưởng kinh tế.

Thập kỷ đầu thế kỷ 21 là chu kỳ tăng giá thứ hai, giá vàng so với đô la Mỹ đã tăng hơn 5 lần. Sau khi bong bóng internet vỡ, tăng trưởng chậm lại, việc Trung Quốc gia nhập WTO đã dẫn đến kỳ vọng lạm phát, trong khi cuộc khủng hoảng thế chấp phụ và cuộc khủng hoảng nợ châu Âu đã thúc đẩy các ngân hàng trung ương của các nước phát triển khởi động chính sách nới lỏng định lượng quy mô lớn, làm giảm lãi suất thực tế và tăng sức hấp dẫn của vàng. Sau năm 2010, với sự mạnh lên của đô la Mỹ và Cục Dự trữ Liên bang thắt chặt chính sách, vàng lại bước vào giai đoạn điều chỉnh.

Hiện tại đang ở giai đoạn tăng giá lần thứ ba, bắt đầu từ năm 2019, giá vàng so với đô la Mỹ đã gần gấp đôi. Giai đoạn tăng này có thể chia thành hai giai đoạn: từ cuối năm 2018 đến đầu năm 2022, chịu ảnh hưởng của cuộc chiến thương mại Trung-Mỹ và đại dịch Covid-19, các quốc gia thực hiện chính sách tiền tệ nới lỏng, lãi suất thực tế giảm nhanh; từ năm 2022 đến nay, mặc dù Mỹ đã tăng lãi suất để đối phó với lạm phát cao, lãi suất thực tế tăng, giá vàng vẫn tăng hơn 30%.

Kinh tế học truyền thống cho rằng giá vàng có mối quan hệ nghịch với lãi suất thực, nhưng mối quan hệ này đã thay đổi trong thời kỳ hậu đại dịch. Giá vàng đã thoát khỏi khung định giá của lãi suất thực, phản ánh phản ứng đối với giai đoạn chuyển tiếp của hệ thống tiền tệ quốc tế mới, về bản chất là sự gia tăng "sự đồng thuận" về thuộc tính tiền tệ của vàng, cũng như sự phân tán phòng ngừa đối với hệ thống tín dụng của đô la.

Các ngân hàng trung ương toàn cầu và khu vực tư nhân đang tăng cường dự trữ vàng để phân tán rủi ro đồng đô la. Quy mô mua ròng vàng của ngân hàng trung ương đã tăng vọt từ 255 tấn vào năm 2020 lên 1037 tấn vào năm 2023. Quy mô nắm giữ ETF vàng ở châu Á cũng tăng đáng kể, phản ánh kỳ vọng của khu vực tư nhân về sự phát triển của hệ thống tiền tệ quốc tế.

Bitcoin và vàng chia sẻ nhiều đặc điểm, chẳng hạn như tính khan hiếm, phi tập trung, không thể làm giả, dễ phân chia và tính tiện lợi. Vào tháng 1 năm 2024, SEC Hoa Kỳ đã phê duyệt niêm yết quỹ ETF Bitcoin đầu tiên, đánh dấu sự chuyển mình của Bitcoin hướng tới chính thống hơn. Gần đây, sự tương quan tích cực giữa giá Bitcoin và vàng đã tăng lên đáng kể, gợi ý rằng Bitcoin có thể đang chuyển từ tài sản rủi ro cao sang "tiền tệ hàng hóa".

Tương lai, Hệ thống tiền tệ quốc tế sẽ bước vào giai đoạn mới, xu hướng đa dạng hóa tiền tệ dự trữ trở nên rõ ràng. Trong bối cảnh trung tâm lạm phát toàn cầu dịch chuyển lên cao và sự bất ổn địa chính trị gia tăng, vàng vẫn đang ở giữa chu kỳ tăng giá. Đáng chú ý, sự đa dạng hóa tiền tệ dự trữ không chỉ xảy ra ở cấp quốc gia, mà khu vực tư nhân cũng đang trải qua quá trình này. Khi Bitcoin trở nên phổ biến hơn, giá trị của nó với tư cách là tiền tệ dự trữ có khả năng đồng hành cùng vàng, cùng nhau đóng vai trò quan trọng trong Hệ thống tiền tệ quốc tế mới.