2025 Mart itibarıyla, Kazakistan'da resmi olarak kayıt olmuştur 75 madencilik şirketi.
Yazı: FinTax
1. Giriş
1.1 Ülke Genel Bilgisi
Kazakistan Cumhuriyeti (The Republic of Kazakhstan), kısaca Kazakistan (Kazakhstan). Kazakistan, Avrasya kıtasını kapsamakta olup, büyük kısmı Asya'da, küçük kısmı ise Avrupa'dadır. 16 Aralık 1991'de bağımsızlığını ilan etti ve Rusya, Çin, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan gibi ülkelerle sınır komşusudur; İran ve Azerbaycan ile Hazar Denizi üzerinden karşı karşıyadır. Dünyanın en büyük kara ülkesi olup, ülke 14 eyalet ve 3 idari şehirden oluşmaktadır. Kazakistan'ın ulusal dili Kazakçadır. Kazakça ve Rusça resmi dildir. Kazakistan'ın yasal para birimi Tenge'dir. Kazakistan, Orta Asya bölgesinde hızlı ekonomik gelişim gösteren, siyasi durumu görece istikrarlı ve sosyal düzeni nispeten iyi olan bir ülkedir. Dikkate değer bir husus ise, 2021 yılında Kazakistan'ın Bitcoin Mining hash gücünün dünya çapında üçüncü sıraya ulaşmış olmasıdır ve Kazakistan Ulusal Vergi Komitesi'nin verilerine göre, 2025 Mart itibarıyla Kazakistan'da resmi olarak kayıtlı 75 madencilik şirketi bulunmaktadır.
1.2 Dijital Varlıkların Nitelikleri
Kazakistan Cumhuriyeti Dijital Varlıklar Kanunu'na göre dijital varlık, elektronik dijital formatta oluşturulan mülklerdir ve dijital kodlarla dağıtılır; bu, para birimi hesap birimi ve/veya yasal para olmaksızın kriptografi ve bilgisayar hesaplama araçları kullanarak, dağıtılmış veri platformu teknolojisine dayalı bilgi değişmezliği aracılığıyla kaydedilir ve korunur.
Astana Uluslararası Finans Merkezi'nin açıklayıcı düzenlemelerine göre: Dijital varlık, aşağıdaki özelliklere sahip olan değerlerin dijital temsili olarak tanımlanır: (1) dijital işlem yapılabilir ve (a) değişim aracı olarak; veya (b) ölçü birimi olarak; veya (c) tasarruf aracı olarak kullanılabilir; (2) yasal para birimine dönüştürülebilir, ancak herhangi bir yargı alanındaki hükümet tarafından ihraç edilmez veya garanti edilmez; (3) yukarıda belirtilen işlevler yalnızca dijital varlık kullanıcı topluluğunun anlaşması doğrultusunda yerine getirilir; (4) yasal para biriminden ve elektronik paradan ayrı olmalıdır.
Bu nedenle, bu makalede "dijital varlık" terimi kullanılacaktır.
2. Kripto Vergi Politikası ve Dinamikleri
2.1 Genel Vergi Sistemi Özeti
Kazakistan vergi mevzuatı, Kazakistan'ın "Vergi Kanunu" ve buna göre çıkarılan normatif hukuki belgelerden oluşmaktadır. Kazakistan, 2017 yılında vergi sistemini reforme etmiş ve yeni "Vergi Kanunu"nu yürürlüğe koymuştur; bu yeni yasa 2018 yılında uygulanmaya başlamıştır. Diğer vergi normatif hukuki belgeleri arasında "Transfer Fiyatlandırması Kanunu" ve "İdari Cezalar Kanunu" gibi belgeler yer almaktadır. Ayrıca, Hazine, Devlet Gelirleri Komitesi gibi devlet kurumları, yetki alanları dahilinde vergi normatif belgelerini yayımlama yetkisine sahiptir ve bu sayede "Vergi Kanunu" ile vergi normatif hukuki belgelerindeki belirli maddelerin uygulanmasına ilişkin daha ayrıntılı düzenlemeler yapılmaktadır.
Kazakistan vergi dairesi, Devlet Gelir Komisyonu ve yerel vergi dairelerinden oluşmaktadır. Devlet Gelir Komisyonu'nun başlıca görevleri, vergi ödemelerinin yapılmasını sağlamak ve maliyeye rehberlik etmek, vergi ve gümrük konularının yönetim görevlerini yerine getirmektir. Yerel vergi dairelerinin Kazakistan hükümeti tarafından onaylanmış bir kodu olması gerekmektedir; bu kod, eyalet, Astana şehri ve Almatı şehri, ilçe, şehir ve şehir bölgesi hükümet organlarının bölgesel temsilciliklerini ve Devlet Gelir Komisyonu'nun bölgesel şubelerini içermektedir. Ekonomik özel bölgeler kurulursa, ekonomik özel bölgelerde vergi daireleri kurulabilir. Vergi dairesi, Devlet Gelir Komisyonu'nun liderliğindedir.
Kazakistan'da mevcut vergi türleri esas olarak kurumlar vergisi, gelir vergisi, katma değer vergisi, tüketim vergisi, sosyal vergi, emlak vergisi, taşıt vergisi, mal varlığı vergisi, aşırı kâr vergisi ve diğer vergileri içermektedir.
2.1.1 Kurumlar Vergisi
(1) Yerleşik işletmeler. Eğer bir işletme Kazakistan yasalarına göre Kazakistan sınırları içinde kurulmuşsa veya yabancı yasalar altında kurulmuş ancak fiili yönetim organı ya da etkili yönetim organı Kazakistan sınırları içinde ise, bu işletme yerleşik bir işletme olarak kabul edilir. Vergilendirme kapsamı, dünya genelinde elde edilen yıllık toplam gelir üzerinden kurumlar vergisi ödemesini içerir. Özel bir düzenleme yoksa, Kazakistan'daki kurumlar vergisi oranı %20'dir.
(2) Yerleşik olmayan işletmeler. Kazakistan vergi yasalarına göre, yerleşik olmayan işletmeler, yerleşik işletmelere karşılık gelen bir kavramdır; yani "yerleşik" olmayan işletmeler "yerleşik olmayan işletmeler"dir. Ayrıca, Kazakistan Vergi Kanunu'na göre yerleşik mükellef olarak kabul edilen işletmeler, Kazakistan'ın imzaladığı uluslararası vergi anlaşmaları tarafından yerleşik olmayan işletmeler olarak belirlenirse, bu işletmelere yerleşik olmayan işletmelere yönelik vergi yasası hükümleri uygulanmalıdır. Yerleşik olmayan işletmeler, yalnızca Kazakistan sınırları içinden elde ettikleri gelirler için Kazakistan'da kurumlar vergisi ödemekle yükümlüdür; eğer yerleşik olmayan işletme, Kazakistan'da bir daimi temsilcilik aracılığıyla ticari faaliyet yürütüyorsa, aynı zamanda yurtdışından elde edilen ancak bu daimi temsilcilik ile gerçek bir bağlantısı olan gelirler için de Kazakistan'da kurumlar vergisi ödemek zorundadır. Aksi belirtilmedikçe, daimi temsilcilik oluşturmayıp yerleşik olmayan işletmelere uygulanan kurumlar vergisi oranı genellikle %20'dir. Ayrıca, yerleşik olmayan tüzel kişilerin daimi temsilcilik net geliri (yüzde 20 kurumlar vergisi düşüldükten sonra) %15 şube kazancı vergisine tabidir; bu vergi tutarı, geçerli çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarına (DTT) göre azaltılabilir. Bu nedenle, DTT bir indirim sağlamıyorsa, yerleşik olmayan tüzel kişilerin daimi temsilcilik gelirinin efektif vergi oranı %32'dir.
2.1.2 Kişisel Gelir Vergisi
(1) Yerleşik vergi mükellefleri. Bireysel gelir vergisi yerleşik mükellefi, Kazakistan'da kalıcı olarak ikamet eden bireyler ve önemli menfaat merkezi Kazakistan'da bulunan bireylerdir. Kalıcı ikamet, mevcut vergi yılının sona erdiği tarihte, ardışık herhangi bir 12 ay içinde Kazakistan sınırları içinde en az 183 gün (varış ve ayrılış günleri dahil) kalmayı ifade eder. Birey uluslararası finans merkezi "Astana" da yatırım faaliyetlerinde bulunuyorsa, ardışık herhangi bir 12 ay içinde Kazakistan sınırları içinde en az 90 gün (varış ve ayrılış günleri dahil) kalması kalıcı ikamet olarak kabul edilir. Önemli menfaat merkezi, Kazakistan sınırları içinde Kazakistan vatandaşı ya da Kazakistan oturma iznine sahip olmakla birlikte, bireyin eşi veya yakın akrabasının Kazakistan'da ikamet etmesi ve bireyin ve/veya eşinin ve/veya yakın akrabalarının Kazakistan'da bir aile ve ikametgah sahibi olmasıdır; bu ikametgah her zaman kendisi, eşi veya akrabalarının kullanımına sunulmalıdır. Vergilendirme kapsamı, bireyin Kazakistan içinde ve dışında elde ettiği tüm gelirleri kapsamaktadır. Mükellefin tüm gelirleri (vergiden muaf gelirler ve vergilendirilmemiş gelirler hariç) vergi öncesi indirim kalemleri düşüldükten sonraki bakiye, vergilendirilebilir gelir olarak kabul edilir ve %10 vergi oranıyla vergilendirilir.
(2) Yerleşik olmayan mükellefler. Kazakistan Vergi Kanunu, kişisel gelir vergisi yerleşik olmayan mükellefler için özel bir tanım vermemektedir, ancak daha önce belirtilen kişisel gelir vergisi yerleşik mükellefler tanımını karşılamıyorsa, kişisel gelir vergisi yerleşik olmayan mükelleflerdir. Yerleşik olmayan bireyler, Kazakistan sınırları içinden elde ettikleri tüm gelirler üzerinden kişisel gelir vergisi ödemekle yükümlüdürler, genellikle vergi oranı %20'dir. Özel düzenlemeler haricinde, yerleşik olmayan bireylerin Kazakistan sınırları içinden elde ettikleri gelirler üzerinden vergi öncesi indirim yapılması mümkün değildir.
2.1.3 Katma Değer Vergisi
Kazakistan'ın "Vergi Kanunu"na göre, katma değer vergisi mükellefleri şunlardır: 1) Kazakistan'da katma değer vergisi kaydı yaptıran bireysel işletmeciler, serbest meslek sahipleri, yerleşik işletmeler (devlet kurumları ve devlet ortaöğretim kurumları hariç) ve Kazakistan'da şubeleri aracılığıyla faaliyet gösteren yabancı işletmeler. 2) "Avrasya Ekonomik Birliği Gümrük Birliği Gümrük Kanunu" ve "Kazakistan Cumhuriyeti Gümrük Kanunu" hükümlerine göre Kazakistan'a mal ithal eden kişiler. 3) Kazakistan içinde elektronik hizmet sunan yabancı işletmeler. Vergiye tabi satış ve vergilendirilebilir ithalat için %12 oranında katma değer vergisi uygulanır, bazı işlemler için katma değer vergisi sıfır oranında uygulanır.
2.2 Kripto vergilendirme politikası
2021 yılının Haziran ayında, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev, dijital varlık madenciliği için vergi alınmasına dair "Vergi Kanunu"nun revizyonunu imzaladı. 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren, dijital varlık madencileri madencilik sürecinde tükettikleri elektrik için vergi ödeyecekler. 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren, dijital varlık madenciliği için elektrik vergisi oranı 2 Tenge / kilowatt-saat olarak belirlenecek. Kendi elektriğini veya Kazakistan'ın birleşik elektrik sistemine bağlı olmayan yenilenebilir enerji kaynaklarını kullandıklarında, ücret 1 Tenge / kilowatt-saat oranında hesaplanacak. Dijital varlık madenciliği için elektrik tüketimini ölçen kontrol cihazı yoksa veya cihaz arızalıysa, maksimum elektrik yükü altında tüketilen elektrik miktarı esas alınarak hesaplanacaktır.
Kazakistan'da dijital varlık sektöründe faaliyet gösteren şirketler, %20 oranında kurumlar vergisi ödemek zorundadır. Vergilendirme sırasında, şirketin yıllık toplam geliri vergi yasalarının gerekliliklerine göre ayarlanmalıdır: dijital varlık satışından elde edilen gerçek gelir yıllık toplam gelir içinde dikkate alınmaz, vergilendirilebilir gelir, mükellefin elde ettiği dijital varlık miktarı ile Kazakistan vergi dairesi veya Astana Uluslararası Finans Merkezi tarafından günlük olarak açıklanan dijital varlık değerinin çarpımı üzerinden doğrulanır. Gelir elde etmekle ilgili olmayan harcamalar, dijital varlık madenciliği harcamaları dahil olmak üzere, düşülemez.
Kazakistan'da dijital varlık satan kişilerin, mülk değer artışından elde ettikleri gelirleri şahıs gelir vergisi olarak beyan etmeleri gerekmektedir. Yerleşiklerin şahıs gelir vergisi oranı %10, yerleşik olmayanların ise genel olarak %20'dir.
Kazakistan katma değer vergisi ile ilgili düzenlemelere göre, dijital varlık madenciliği faaliyetinde bulunan kişiler arasında dağıtılan dijital havuzdaki dijital varlıklar, katma değer vergisine tabi işletme geliri olarak kabul edilmez. Ayrıca, dijital varlıkların satışı yoluyla elde edilen gelir katma değer vergisinden muaftır.
2025 yılının Mart ayı itibarıyla Kazakistan'da resmi olarak kayıtlı 75 madencilik şirketi bulunmaktadır. Kazakistan Devlet Vergi Komitesi verilerine göre, bu şirketlerin faaliyetlerinden elde edilen çeşitli vergiler son üç yılda toplam 177 milyar tengeye ulaşmıştır; bunun içinde dijital varlık madenciliği vergisi 116 milyar tengedir. Dikkate değer bir durum, vergi komitesinin 2024 yılı vergi denetiminde usulsüzlükler tespit etmesi ve toplamda 49 milyar tenge ek vergi tahsil etmesidir; bunun içinde 23 milyar tenge dijital varlık madenciliği vergisi ve 26 milyar tenge kurumlar vergisi bulunmaktadır. Ayrıca, dijital varlık satan bazı vatandaşların gelirlerini eksik bildirdiği ve 43 milyar tenge bireysel gelir vergisini kapsadığı da tespit edilmiştir. Bu durumlar, Kazakistan Devlet Vergi Komitesi'ni dijital varlıkların tüm sürecinin denetimini ve kontrolünü daha da güçlendirmeye yönlendirmiştir.
3. Dijital Varlık Regülasyon Politikaları ve Dinamikleri
3.1 Dijital Varlık Düzenleme Politikası
Astana Uluslararası Finans Merkezi (Astana International Financial Center, kısaca AIFC), Astana şehrinde bulunan bir bölgedir. Bu bölgenin sınırları Cumhurbaşkanı tarafından belirlenir ve burada finans alanında özel bir hukuk sistemi uygulanır. Dijital varlıkların kavramı ve türleri, ayrıca AIFC'de dijital varlıkların ihraç edilmesi (madencilik hariç), dağıtım, dolaşım ve depolama prosedürleri ve koşulları AIFC yasası ile belirlenir. AIFC'nin dijital varlık borsalarına yönelik gereksinimleri ve lisanslama prosedürü de AIFC yasası ile belirlenir.
1 Ocak 2018 tarihinde, Astana Finansal Hizmetler Otoritesi (Astana Financial Services Authority, kısaca AFSA) kurulmuştur. Bu otorite, Astana Uluslararası Finans Merkezi'nin bağımsız düzenleyici kurumu olup, Astana Uluslararası Finans Merkezi'nde finansal ve yardımcı hizmetler ile sermaye piyasası faaliyetlerini yürüten merkez katılımcılarını denetlemektedir. Aynı zamanda bu otoritede kayıtlı olan finansal olmayan hizmet faaliyetleri yürüten şirketlerin de düzenleyici kurumudur. Bu otoritenin belirli görevleri şunlardır: 1) Merkezin finansal hizmetleri ve ilgili faaliyetlerinin düzenlenmesine dair ilgili yasal taslakları hazırlamak, bu yasaların kabulü için sorumlu kurumlara kamuya açık tartışma ve onay için sunmak; 2) Merkezin finansal hizmetleri ve ilgili faaliyetlerinin düzenlenmesiyle ilgili yasa tasarılarını geçirmek; 3) Merkez katılımcılarını kaydetmek, sertifikalandırmak ve lisans vermek; 4) Merkez katılımcılarının kayıtlarını tutmak; 5) Merkez katılımcılarının faaliyetlerini izlemek ve denetlemek ve gerekli düzenleyici önlemleri almak.
2023 yılında Kazakistan, Dijital Varlıklar Yasası'nı kabul etti. Bu yasa, dijital varlıkların ihraç edilmesi ve dolaşımı ile dijital varlık madenciliği faaliyetlerinin gelişimi için yasal bir temel oluşturdu. Yasa, Kazakistan Cumhuriyeti'nde dijital varlıkların ihraç edilmesi ve dolaşımı, dijital varlık madenciliği faaliyetleri için ulusal düzenlemenin amacının ekonomik gelişimi teşvik etmek ve rekabetçiliği artırmak olduğunu netleştirdi.
Genel olarak, Kazakistan dijital varlıklara açık ve destekleyici bir politika izlemektedir. Düzenleyici çerçevenin geliştirilmesini sürekli olarak teşvik etmekte ve "önce deneyip sonra yaygınlaştırma" bölgesel pilot stratejisini benimsemekte, dijital ekonominin gelişimini teşvik etmek için teknoloji denemeleri ve model yeniliklerini teşvik etmektedir.
3.2 Dijital varlık düzenlemesi son gelişmeler
2025 yılına girerken, Kazakistan dijital varlık düzenleme sisteminin inşasını hızlandırdı ve ilgili mevzuatların oluşturulması ve geliştirilmesi konusunda sürekli ilerleme kaydetti. Cumhurbaşkanının hükümetin genişletilmiş toplantısında ve parlamentodaki bir dizi konuşmasına göre, ilgili tüm departmanlar hızlı bir şekilde yanıt verdi, aktif olarak politika rehberleri oluşturdu ve kamuoyuna politika uygulama ilerlemesini düzenli olarak duyurdu. Kazakistan, düzenleyici çerçeveyi güçlendirmeye çalışırken, dijital varlık altyapısının sistematik inşasına da vurgu yapıyor ve dijital tengeleri, işlem hizmet sağlayıcılarını, kripto ödemeleri gibi kritik alanlarda büyük yatırımlar yapıyor.
27 Ocak 2025'te, Kazakistan Ulusal Bankası (NBK) yıllık raporunu "Ulusal Dijital Finansal Altyapının (NDFI) Gelişimi" başlığıyla yayımladı. Raporuna göre, 2024'te NDFI gelişiminin odak noktası, piyasa katılımcıları arasında güvenli ve şeffaf etkileşim sağlamak için yeni ödeme altyapısı bileşenlerinin oluşturulması ve mevcut sistemlerin iyileştirilmesidir. Ayrıca, 2024 yılında "Dijital Tenge" projesinin ikinci aşaması kapsamında, dijital varlıkların kamu ve kripto ödemelerindeki yeni kullanım senaryoları test edilmiştir ve bu, ulusal ekonomiye kapsamlı entegrasyonu için bir temel oluşturmaktadır. 2025, ulusal dijital varlıkların aşamalı olarak piyasaya sürülmesi için son yıl olup, rapor 2025 yılı "Dijital Tenge" projesinin gelişimi için yön belirlemektedir: İlk olarak, ulusal dijital varlıkların tam olarak uygulanması ve avantajlarının geliştirilmesi için uygun bir düzenleyici ve hukuki çerçevenin oluşturulması gerekmektedir. 2025 yılında, 2023 ve 2024 yıllarında yapılan çalışmalar temelinde bilgi teknolojisi hizmetleri için yasal çerçevenin onaylanması planlanmaktadır. İkinci olarak, 2025 yılında tüm katılımcılarla tam entegrasyon bağlamında dijital varlıkların uluslararası ödemelerde temel senaryolarının test edilmesi gerçekleştirilecektir.
28 Ocak 2025'te, Kazakistan Cumhurbaşkanı bir hükümet genişletilmiş toplantısında "Ülkemizde, bu tür (dijital) varlıklar yalnızca AIFC dijital varlık borsasında yasal olarak işlem görebilir. Ancak uzmanlara göre, Kazakistan'daki dijital varlık yatırımcılarının yalnızca %5'i bu merkezin platformunu kullanıyor, geri kalanlar ise sözde 'gri alan'da çalışıyor. Öncelikli olarak, dijital varlıkların daha geniş bir yasal dolaşım altyapısının kurulması gerekiyor. Finansal düzenleyici kurumlar, uygun bir yasal çerçeve oluşturma sürecine katılmak için harekete geçmelidir." Bu başvuruya AIFC, Cumhurbaşkanının tüm talimatlarının AIFC'nin mevcut ana ve özel yetki sistemi çerçevesinde uygulanacağını belirterek yanıt verdi. Finansal düzenleyici kurumların uygun bir yasal çerçeve geliştirmek için harekete geçmesi gerekliliğine yönelik bu çağrıya, Kazakistan Merkez Bankası medya sorularına yanıt verirken, yasaların değiştirilmesini teşvik etmeye başladıklarını ifade etti. Kazakistan Merkez Bankası, ülke genelinde dijital varlıkların dolaşımına yönelik düzenleyici bir ortam yaratmayı planlıyor ve bu adımın işlemlerin şeffaflığını sağlamasını ve vatandaşların çıkarlarını korumasını umuyor. Aynı zamanda, dijital varlıkların ödeme aracı olarak kullanılmayacağı bekleniyor.
Dijital varlıkların düzenlenmesi dışında, Kazakistan Merkez Bankası ayrıca Dijital Finansal Varlıkların (DFA) dolaşım alanına dahil edilmesini planlıyor, bu da varlıkların tokenleştirilmesi de dahil olmak üzere yenilikçi finansal araçlar için yeni fırsatlar sunacak. Ayrıca, bu departman dijital varlık piyasasının detaylı işleyiş mekanizmasının ve dijital varlıkların dolaşım koşullarının yeni banka yasasında yansıtılacağını ekledi.
22 May 2025, Berik Sholpankulov, Deputy Governor of the National Bank of the Republic of Kazakhstan, delivered a report at the briefing on the development of the national digital financial infrastructure and digital asset regulation methods. The report mentioned that, according to the instructions of the President of Kazakhstan, the National Bank, in collaboration with relevant government agencies, has developed a series of legislative amendments to lay the legal foundation for the circulation of digital assets. The revisions consist of two parts: first, the introduction of digital financial assets and the definition of their legal status. Second, the regulation of trading in unsecured digital assets through the issuance of licenses to cryptocurrency exchange service providers. Alongside the legislative initiatives, the National Bank is establishing a regulatory sandbox for digital assets. Within this framework, market participants will be able to test various innovative services and technologies. Yerlan Ashykbekov, Director of the Payment Systems Department of the National Bank of Kazakhstan, stated that digital asset trading service providers will be officially introduced within the legal framework of Kazakhstan. These service providers will operate under a license and be subject to the regulation of the National Bank. Currently, digital asset exchanges operating within the AIFC will continue to be separately regulated by the AIFC financial regulatory authority.
Ayrıca, kripto ödemelerin daha fazla olasılığını keşfetmek için Kazakistan bir dizi önlem aldı. Birincisi, öncü bir pilot bölge oluşturuldu. 29 Mayıs 2025'te Kazakistan Cumhurbaşkanı, "Dijital varlıkların mal, hizmet ve daha fazlasını satın almak için kullanılabileceği yenilikçi bir pilot bölge CryptoCity oluşturmayı planlıyoruz" diye duyurdu. İkincisi, "kripto kart (криптокарты)" projesi başlatıldı. Kripto kart, tüketicilerin lisanslı borsa tarafından yönetilen cüzdanlarla ilişkili nakitsiz işlemler gerçekleştirmesine olanak tanır. Bu çözüm, dijital varlıkların mevcut ödeme altyapısına güvenli ve pratik bir şekilde entegre edilmesini sağlar. "Kripto kart" mekanizmasına göre, müşteriler AIFC kripto pazarında dijital varlıklarını sattıklarında, ödeme işlemi sırasında değerini "kripto karta" (müşterinin banka hesabına bağlı standart ödeme kartı) anında kaydedebilirler ve kripto varlıklar anında satıldıktan sonra gerçek para ile ödeme yapılacaktır.
Dikkate değer olan, bu toplantı sırasında piyasa katılımcılarının ulusal bankanın koordinasyonu altında dijital varlık alanında birden fazla pilot proje uygulayacaklarını açıklamalarıdır. Bunlar arasında şunlar bulunmaktadır: 1) Yerel para birimi (dijital tenge dahil) ile desteklenen stablecoin'lerin ihraç edilmesi, dijital varlıkların hesaplaşma işlemleri için; 2) Finansal varlıkların, gayrimenkulün tokenleştirilmesi ve menkul kıymet tokeni ihraç edilmesi; 3) Dijital finansal varlıkların temel teminatlarının muhasebe ve depolama sisteminin organizasyonu; 4) Kripto varlık değişim hizmetleri ve kripto varlık depolama hizmetlerinin organizasyonu.
4. Özet
Kazakistan'ın dijital varlıklar alanındaki ilerlemeleri, bu sektöre karşı açık tutumunu ve güçlü desteğini göstermektedir. Dijital varlıkların düzenleyici sistemini geliştirmek için sürekli olarak önlemler almakta ve politika düzeyinde makul bir şekilde düzenlemelerin gevşetilmesini talep ederek sektörde yenilik ve gelişimi teşvik etmekte ve küresel ölçekte uyumlu ve rekabetçi bir dijital varlık ekosistemi oluşturma hedefini sergilemektedir. Bu, Orta Asya'da bir dijital finans merkezi oluşturma stratejik hırsını da göstermektedir. Aynı zamanda, Kazakistan modern dijital varlık altyapısını inşa etmeye kararlıdır ve dijital varlıkların ulusal ekonomik yapıya etkin bir şekilde entegre edilmesini sağlamaktadır. Bu girişimler, gelecekteki dijital varlık sektörünün istikrarlı büyümesi için sağlam bir temel oluşturmakla kalmayıp, Kazakistan'ın küresel dijital ekonomide yer edinmesine de güçlü destek sunmaktadır. Dijital varlıklar için yenilikçi hukuki düzenleme çerçevesi ve altyapısının kademeli olarak uygulanmasıyla, Kazakistan Orta Asya dijital varlıklar alanında lider olma potansiyeline sahip olup, kendi ekonomisinin çeşitlendirilmesi ve uluslararası rekabet gücünün artırılması yönünde ilerleme kaydedebilir.
This page may contain third-party content, which is provided for information purposes only (not representations/warranties) and should not be considered as an endorsement of its views by Gate, nor as financial or professional advice. See Disclaimer for details.
şifreleme madencilik şirketleri için popüler yer: Kazakistan'ın şifreleme vergi sistemi ve düzenleme dinamiklerinin ayrıntılı açıklaması
Yazı: FinTax
1. Giriş
1.1 Ülke Genel Bilgisi
Kazakistan Cumhuriyeti (The Republic of Kazakhstan), kısaca Kazakistan (Kazakhstan). Kazakistan, Avrasya kıtasını kapsamakta olup, büyük kısmı Asya'da, küçük kısmı ise Avrupa'dadır. 16 Aralık 1991'de bağımsızlığını ilan etti ve Rusya, Çin, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan gibi ülkelerle sınır komşusudur; İran ve Azerbaycan ile Hazar Denizi üzerinden karşı karşıyadır. Dünyanın en büyük kara ülkesi olup, ülke 14 eyalet ve 3 idari şehirden oluşmaktadır. Kazakistan'ın ulusal dili Kazakçadır. Kazakça ve Rusça resmi dildir. Kazakistan'ın yasal para birimi Tenge'dir. Kazakistan, Orta Asya bölgesinde hızlı ekonomik gelişim gösteren, siyasi durumu görece istikrarlı ve sosyal düzeni nispeten iyi olan bir ülkedir. Dikkate değer bir husus ise, 2021 yılında Kazakistan'ın Bitcoin Mining hash gücünün dünya çapında üçüncü sıraya ulaşmış olmasıdır ve Kazakistan Ulusal Vergi Komitesi'nin verilerine göre, 2025 Mart itibarıyla Kazakistan'da resmi olarak kayıtlı 75 madencilik şirketi bulunmaktadır.
1.2 Dijital Varlıkların Nitelikleri
Kazakistan Cumhuriyeti Dijital Varlıklar Kanunu'na göre dijital varlık, elektronik dijital formatta oluşturulan mülklerdir ve dijital kodlarla dağıtılır; bu, para birimi hesap birimi ve/veya yasal para olmaksızın kriptografi ve bilgisayar hesaplama araçları kullanarak, dağıtılmış veri platformu teknolojisine dayalı bilgi değişmezliği aracılığıyla kaydedilir ve korunur.
Astana Uluslararası Finans Merkezi'nin açıklayıcı düzenlemelerine göre: Dijital varlık, aşağıdaki özelliklere sahip olan değerlerin dijital temsili olarak tanımlanır: (1) dijital işlem yapılabilir ve (a) değişim aracı olarak; veya (b) ölçü birimi olarak; veya (c) tasarruf aracı olarak kullanılabilir; (2) yasal para birimine dönüştürülebilir, ancak herhangi bir yargı alanındaki hükümet tarafından ihraç edilmez veya garanti edilmez; (3) yukarıda belirtilen işlevler yalnızca dijital varlık kullanıcı topluluğunun anlaşması doğrultusunda yerine getirilir; (4) yasal para biriminden ve elektronik paradan ayrı olmalıdır.
Bu nedenle, bu makalede "dijital varlık" terimi kullanılacaktır.
2. Kripto Vergi Politikası ve Dinamikleri
2.1 Genel Vergi Sistemi Özeti
Kazakistan vergi mevzuatı, Kazakistan'ın "Vergi Kanunu" ve buna göre çıkarılan normatif hukuki belgelerden oluşmaktadır. Kazakistan, 2017 yılında vergi sistemini reforme etmiş ve yeni "Vergi Kanunu"nu yürürlüğe koymuştur; bu yeni yasa 2018 yılında uygulanmaya başlamıştır. Diğer vergi normatif hukuki belgeleri arasında "Transfer Fiyatlandırması Kanunu" ve "İdari Cezalar Kanunu" gibi belgeler yer almaktadır. Ayrıca, Hazine, Devlet Gelirleri Komitesi gibi devlet kurumları, yetki alanları dahilinde vergi normatif belgelerini yayımlama yetkisine sahiptir ve bu sayede "Vergi Kanunu" ile vergi normatif hukuki belgelerindeki belirli maddelerin uygulanmasına ilişkin daha ayrıntılı düzenlemeler yapılmaktadır.
Kazakistan vergi dairesi, Devlet Gelir Komisyonu ve yerel vergi dairelerinden oluşmaktadır. Devlet Gelir Komisyonu'nun başlıca görevleri, vergi ödemelerinin yapılmasını sağlamak ve maliyeye rehberlik etmek, vergi ve gümrük konularının yönetim görevlerini yerine getirmektir. Yerel vergi dairelerinin Kazakistan hükümeti tarafından onaylanmış bir kodu olması gerekmektedir; bu kod, eyalet, Astana şehri ve Almatı şehri, ilçe, şehir ve şehir bölgesi hükümet organlarının bölgesel temsilciliklerini ve Devlet Gelir Komisyonu'nun bölgesel şubelerini içermektedir. Ekonomik özel bölgeler kurulursa, ekonomik özel bölgelerde vergi daireleri kurulabilir. Vergi dairesi, Devlet Gelir Komisyonu'nun liderliğindedir.
Kazakistan'da mevcut vergi türleri esas olarak kurumlar vergisi, gelir vergisi, katma değer vergisi, tüketim vergisi, sosyal vergi, emlak vergisi, taşıt vergisi, mal varlığı vergisi, aşırı kâr vergisi ve diğer vergileri içermektedir.
2.1.1 Kurumlar Vergisi
(1) Yerleşik işletmeler. Eğer bir işletme Kazakistan yasalarına göre Kazakistan sınırları içinde kurulmuşsa veya yabancı yasalar altında kurulmuş ancak fiili yönetim organı ya da etkili yönetim organı Kazakistan sınırları içinde ise, bu işletme yerleşik bir işletme olarak kabul edilir. Vergilendirme kapsamı, dünya genelinde elde edilen yıllık toplam gelir üzerinden kurumlar vergisi ödemesini içerir. Özel bir düzenleme yoksa, Kazakistan'daki kurumlar vergisi oranı %20'dir.
(2) Yerleşik olmayan işletmeler. Kazakistan vergi yasalarına göre, yerleşik olmayan işletmeler, yerleşik işletmelere karşılık gelen bir kavramdır; yani "yerleşik" olmayan işletmeler "yerleşik olmayan işletmeler"dir. Ayrıca, Kazakistan Vergi Kanunu'na göre yerleşik mükellef olarak kabul edilen işletmeler, Kazakistan'ın imzaladığı uluslararası vergi anlaşmaları tarafından yerleşik olmayan işletmeler olarak belirlenirse, bu işletmelere yerleşik olmayan işletmelere yönelik vergi yasası hükümleri uygulanmalıdır. Yerleşik olmayan işletmeler, yalnızca Kazakistan sınırları içinden elde ettikleri gelirler için Kazakistan'da kurumlar vergisi ödemekle yükümlüdür; eğer yerleşik olmayan işletme, Kazakistan'da bir daimi temsilcilik aracılığıyla ticari faaliyet yürütüyorsa, aynı zamanda yurtdışından elde edilen ancak bu daimi temsilcilik ile gerçek bir bağlantısı olan gelirler için de Kazakistan'da kurumlar vergisi ödemek zorundadır. Aksi belirtilmedikçe, daimi temsilcilik oluşturmayıp yerleşik olmayan işletmelere uygulanan kurumlar vergisi oranı genellikle %20'dir. Ayrıca, yerleşik olmayan tüzel kişilerin daimi temsilcilik net geliri (yüzde 20 kurumlar vergisi düşüldükten sonra) %15 şube kazancı vergisine tabidir; bu vergi tutarı, geçerli çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarına (DTT) göre azaltılabilir. Bu nedenle, DTT bir indirim sağlamıyorsa, yerleşik olmayan tüzel kişilerin daimi temsilcilik gelirinin efektif vergi oranı %32'dir.
2.1.2 Kişisel Gelir Vergisi
(1) Yerleşik vergi mükellefleri. Bireysel gelir vergisi yerleşik mükellefi, Kazakistan'da kalıcı olarak ikamet eden bireyler ve önemli menfaat merkezi Kazakistan'da bulunan bireylerdir. Kalıcı ikamet, mevcut vergi yılının sona erdiği tarihte, ardışık herhangi bir 12 ay içinde Kazakistan sınırları içinde en az 183 gün (varış ve ayrılış günleri dahil) kalmayı ifade eder. Birey uluslararası finans merkezi "Astana" da yatırım faaliyetlerinde bulunuyorsa, ardışık herhangi bir 12 ay içinde Kazakistan sınırları içinde en az 90 gün (varış ve ayrılış günleri dahil) kalması kalıcı ikamet olarak kabul edilir. Önemli menfaat merkezi, Kazakistan sınırları içinde Kazakistan vatandaşı ya da Kazakistan oturma iznine sahip olmakla birlikte, bireyin eşi veya yakın akrabasının Kazakistan'da ikamet etmesi ve bireyin ve/veya eşinin ve/veya yakın akrabalarının Kazakistan'da bir aile ve ikametgah sahibi olmasıdır; bu ikametgah her zaman kendisi, eşi veya akrabalarının kullanımına sunulmalıdır. Vergilendirme kapsamı, bireyin Kazakistan içinde ve dışında elde ettiği tüm gelirleri kapsamaktadır. Mükellefin tüm gelirleri (vergiden muaf gelirler ve vergilendirilmemiş gelirler hariç) vergi öncesi indirim kalemleri düşüldükten sonraki bakiye, vergilendirilebilir gelir olarak kabul edilir ve %10 vergi oranıyla vergilendirilir.
(2) Yerleşik olmayan mükellefler. Kazakistan Vergi Kanunu, kişisel gelir vergisi yerleşik olmayan mükellefler için özel bir tanım vermemektedir, ancak daha önce belirtilen kişisel gelir vergisi yerleşik mükellefler tanımını karşılamıyorsa, kişisel gelir vergisi yerleşik olmayan mükelleflerdir. Yerleşik olmayan bireyler, Kazakistan sınırları içinden elde ettikleri tüm gelirler üzerinden kişisel gelir vergisi ödemekle yükümlüdürler, genellikle vergi oranı %20'dir. Özel düzenlemeler haricinde, yerleşik olmayan bireylerin Kazakistan sınırları içinden elde ettikleri gelirler üzerinden vergi öncesi indirim yapılması mümkün değildir.
2.1.3 Katma Değer Vergisi
Kazakistan'ın "Vergi Kanunu"na göre, katma değer vergisi mükellefleri şunlardır: 1) Kazakistan'da katma değer vergisi kaydı yaptıran bireysel işletmeciler, serbest meslek sahipleri, yerleşik işletmeler (devlet kurumları ve devlet ortaöğretim kurumları hariç) ve Kazakistan'da şubeleri aracılığıyla faaliyet gösteren yabancı işletmeler. 2) "Avrasya Ekonomik Birliği Gümrük Birliği Gümrük Kanunu" ve "Kazakistan Cumhuriyeti Gümrük Kanunu" hükümlerine göre Kazakistan'a mal ithal eden kişiler. 3) Kazakistan içinde elektronik hizmet sunan yabancı işletmeler. Vergiye tabi satış ve vergilendirilebilir ithalat için %12 oranında katma değer vergisi uygulanır, bazı işlemler için katma değer vergisi sıfır oranında uygulanır.
2.2 Kripto vergilendirme politikası
2021 yılının Haziran ayında, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev, dijital varlık madenciliği için vergi alınmasına dair "Vergi Kanunu"nun revizyonunu imzaladı. 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren, dijital varlık madencileri madencilik sürecinde tükettikleri elektrik için vergi ödeyecekler. 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren, dijital varlık madenciliği için elektrik vergisi oranı 2 Tenge / kilowatt-saat olarak belirlenecek. Kendi elektriğini veya Kazakistan'ın birleşik elektrik sistemine bağlı olmayan yenilenebilir enerji kaynaklarını kullandıklarında, ücret 1 Tenge / kilowatt-saat oranında hesaplanacak. Dijital varlık madenciliği için elektrik tüketimini ölçen kontrol cihazı yoksa veya cihaz arızalıysa, maksimum elektrik yükü altında tüketilen elektrik miktarı esas alınarak hesaplanacaktır.
Kazakistan'da dijital varlık sektöründe faaliyet gösteren şirketler, %20 oranında kurumlar vergisi ödemek zorundadır. Vergilendirme sırasında, şirketin yıllık toplam geliri vergi yasalarının gerekliliklerine göre ayarlanmalıdır: dijital varlık satışından elde edilen gerçek gelir yıllık toplam gelir içinde dikkate alınmaz, vergilendirilebilir gelir, mükellefin elde ettiği dijital varlık miktarı ile Kazakistan vergi dairesi veya Astana Uluslararası Finans Merkezi tarafından günlük olarak açıklanan dijital varlık değerinin çarpımı üzerinden doğrulanır. Gelir elde etmekle ilgili olmayan harcamalar, dijital varlık madenciliği harcamaları dahil olmak üzere, düşülemez.
Kazakistan'da dijital varlık satan kişilerin, mülk değer artışından elde ettikleri gelirleri şahıs gelir vergisi olarak beyan etmeleri gerekmektedir. Yerleşiklerin şahıs gelir vergisi oranı %10, yerleşik olmayanların ise genel olarak %20'dir.
Kazakistan katma değer vergisi ile ilgili düzenlemelere göre, dijital varlık madenciliği faaliyetinde bulunan kişiler arasında dağıtılan dijital havuzdaki dijital varlıklar, katma değer vergisine tabi işletme geliri olarak kabul edilmez. Ayrıca, dijital varlıkların satışı yoluyla elde edilen gelir katma değer vergisinden muaftır.
2025 yılının Mart ayı itibarıyla Kazakistan'da resmi olarak kayıtlı 75 madencilik şirketi bulunmaktadır. Kazakistan Devlet Vergi Komitesi verilerine göre, bu şirketlerin faaliyetlerinden elde edilen çeşitli vergiler son üç yılda toplam 177 milyar tengeye ulaşmıştır; bunun içinde dijital varlık madenciliği vergisi 116 milyar tengedir. Dikkate değer bir durum, vergi komitesinin 2024 yılı vergi denetiminde usulsüzlükler tespit etmesi ve toplamda 49 milyar tenge ek vergi tahsil etmesidir; bunun içinde 23 milyar tenge dijital varlık madenciliği vergisi ve 26 milyar tenge kurumlar vergisi bulunmaktadır. Ayrıca, dijital varlık satan bazı vatandaşların gelirlerini eksik bildirdiği ve 43 milyar tenge bireysel gelir vergisini kapsadığı da tespit edilmiştir. Bu durumlar, Kazakistan Devlet Vergi Komitesi'ni dijital varlıkların tüm sürecinin denetimini ve kontrolünü daha da güçlendirmeye yönlendirmiştir.
3. Dijital Varlık Regülasyon Politikaları ve Dinamikleri
3.1 Dijital Varlık Düzenleme Politikası
Astana Uluslararası Finans Merkezi (Astana International Financial Center, kısaca AIFC), Astana şehrinde bulunan bir bölgedir. Bu bölgenin sınırları Cumhurbaşkanı tarafından belirlenir ve burada finans alanında özel bir hukuk sistemi uygulanır. Dijital varlıkların kavramı ve türleri, ayrıca AIFC'de dijital varlıkların ihraç edilmesi (madencilik hariç), dağıtım, dolaşım ve depolama prosedürleri ve koşulları AIFC yasası ile belirlenir. AIFC'nin dijital varlık borsalarına yönelik gereksinimleri ve lisanslama prosedürü de AIFC yasası ile belirlenir.
1 Ocak 2018 tarihinde, Astana Finansal Hizmetler Otoritesi (Astana Financial Services Authority, kısaca AFSA) kurulmuştur. Bu otorite, Astana Uluslararası Finans Merkezi'nin bağımsız düzenleyici kurumu olup, Astana Uluslararası Finans Merkezi'nde finansal ve yardımcı hizmetler ile sermaye piyasası faaliyetlerini yürüten merkez katılımcılarını denetlemektedir. Aynı zamanda bu otoritede kayıtlı olan finansal olmayan hizmet faaliyetleri yürüten şirketlerin de düzenleyici kurumudur. Bu otoritenin belirli görevleri şunlardır: 1) Merkezin finansal hizmetleri ve ilgili faaliyetlerinin düzenlenmesine dair ilgili yasal taslakları hazırlamak, bu yasaların kabulü için sorumlu kurumlara kamuya açık tartışma ve onay için sunmak; 2) Merkezin finansal hizmetleri ve ilgili faaliyetlerinin düzenlenmesiyle ilgili yasa tasarılarını geçirmek; 3) Merkez katılımcılarını kaydetmek, sertifikalandırmak ve lisans vermek; 4) Merkez katılımcılarının kayıtlarını tutmak; 5) Merkez katılımcılarının faaliyetlerini izlemek ve denetlemek ve gerekli düzenleyici önlemleri almak.
2023 yılında Kazakistan, Dijital Varlıklar Yasası'nı kabul etti. Bu yasa, dijital varlıkların ihraç edilmesi ve dolaşımı ile dijital varlık madenciliği faaliyetlerinin gelişimi için yasal bir temel oluşturdu. Yasa, Kazakistan Cumhuriyeti'nde dijital varlıkların ihraç edilmesi ve dolaşımı, dijital varlık madenciliği faaliyetleri için ulusal düzenlemenin amacının ekonomik gelişimi teşvik etmek ve rekabetçiliği artırmak olduğunu netleştirdi.
Genel olarak, Kazakistan dijital varlıklara açık ve destekleyici bir politika izlemektedir. Düzenleyici çerçevenin geliştirilmesini sürekli olarak teşvik etmekte ve "önce deneyip sonra yaygınlaştırma" bölgesel pilot stratejisini benimsemekte, dijital ekonominin gelişimini teşvik etmek için teknoloji denemeleri ve model yeniliklerini teşvik etmektedir.
3.2 Dijital varlık düzenlemesi son gelişmeler
2025 yılına girerken, Kazakistan dijital varlık düzenleme sisteminin inşasını hızlandırdı ve ilgili mevzuatların oluşturulması ve geliştirilmesi konusunda sürekli ilerleme kaydetti. Cumhurbaşkanının hükümetin genişletilmiş toplantısında ve parlamentodaki bir dizi konuşmasına göre, ilgili tüm departmanlar hızlı bir şekilde yanıt verdi, aktif olarak politika rehberleri oluşturdu ve kamuoyuna politika uygulama ilerlemesini düzenli olarak duyurdu. Kazakistan, düzenleyici çerçeveyi güçlendirmeye çalışırken, dijital varlık altyapısının sistematik inşasına da vurgu yapıyor ve dijital tengeleri, işlem hizmet sağlayıcılarını, kripto ödemeleri gibi kritik alanlarda büyük yatırımlar yapıyor.
27 Ocak 2025'te, Kazakistan Ulusal Bankası (NBK) yıllık raporunu "Ulusal Dijital Finansal Altyapının (NDFI) Gelişimi" başlığıyla yayımladı. Raporuna göre, 2024'te NDFI gelişiminin odak noktası, piyasa katılımcıları arasında güvenli ve şeffaf etkileşim sağlamak için yeni ödeme altyapısı bileşenlerinin oluşturulması ve mevcut sistemlerin iyileştirilmesidir. Ayrıca, 2024 yılında "Dijital Tenge" projesinin ikinci aşaması kapsamında, dijital varlıkların kamu ve kripto ödemelerindeki yeni kullanım senaryoları test edilmiştir ve bu, ulusal ekonomiye kapsamlı entegrasyonu için bir temel oluşturmaktadır. 2025, ulusal dijital varlıkların aşamalı olarak piyasaya sürülmesi için son yıl olup, rapor 2025 yılı "Dijital Tenge" projesinin gelişimi için yön belirlemektedir: İlk olarak, ulusal dijital varlıkların tam olarak uygulanması ve avantajlarının geliştirilmesi için uygun bir düzenleyici ve hukuki çerçevenin oluşturulması gerekmektedir. 2025 yılında, 2023 ve 2024 yıllarında yapılan çalışmalar temelinde bilgi teknolojisi hizmetleri için yasal çerçevenin onaylanması planlanmaktadır. İkinci olarak, 2025 yılında tüm katılımcılarla tam entegrasyon bağlamında dijital varlıkların uluslararası ödemelerde temel senaryolarının test edilmesi gerçekleştirilecektir.
28 Ocak 2025'te, Kazakistan Cumhurbaşkanı bir hükümet genişletilmiş toplantısında "Ülkemizde, bu tür (dijital) varlıklar yalnızca AIFC dijital varlık borsasında yasal olarak işlem görebilir. Ancak uzmanlara göre, Kazakistan'daki dijital varlık yatırımcılarının yalnızca %5'i bu merkezin platformunu kullanıyor, geri kalanlar ise sözde 'gri alan'da çalışıyor. Öncelikli olarak, dijital varlıkların daha geniş bir yasal dolaşım altyapısının kurulması gerekiyor. Finansal düzenleyici kurumlar, uygun bir yasal çerçeve oluşturma sürecine katılmak için harekete geçmelidir." Bu başvuruya AIFC, Cumhurbaşkanının tüm talimatlarının AIFC'nin mevcut ana ve özel yetki sistemi çerçevesinde uygulanacağını belirterek yanıt verdi. Finansal düzenleyici kurumların uygun bir yasal çerçeve geliştirmek için harekete geçmesi gerekliliğine yönelik bu çağrıya, Kazakistan Merkez Bankası medya sorularına yanıt verirken, yasaların değiştirilmesini teşvik etmeye başladıklarını ifade etti. Kazakistan Merkez Bankası, ülke genelinde dijital varlıkların dolaşımına yönelik düzenleyici bir ortam yaratmayı planlıyor ve bu adımın işlemlerin şeffaflığını sağlamasını ve vatandaşların çıkarlarını korumasını umuyor. Aynı zamanda, dijital varlıkların ödeme aracı olarak kullanılmayacağı bekleniyor.
Dijital varlıkların düzenlenmesi dışında, Kazakistan Merkez Bankası ayrıca Dijital Finansal Varlıkların (DFA) dolaşım alanına dahil edilmesini planlıyor, bu da varlıkların tokenleştirilmesi de dahil olmak üzere yenilikçi finansal araçlar için yeni fırsatlar sunacak. Ayrıca, bu departman dijital varlık piyasasının detaylı işleyiş mekanizmasının ve dijital varlıkların dolaşım koşullarının yeni banka yasasında yansıtılacağını ekledi.
22 May 2025, Berik Sholpankulov, Deputy Governor of the National Bank of the Republic of Kazakhstan, delivered a report at the briefing on the development of the national digital financial infrastructure and digital asset regulation methods. The report mentioned that, according to the instructions of the President of Kazakhstan, the National Bank, in collaboration with relevant government agencies, has developed a series of legislative amendments to lay the legal foundation for the circulation of digital assets. The revisions consist of two parts: first, the introduction of digital financial assets and the definition of their legal status. Second, the regulation of trading in unsecured digital assets through the issuance of licenses to cryptocurrency exchange service providers. Alongside the legislative initiatives, the National Bank is establishing a regulatory sandbox for digital assets. Within this framework, market participants will be able to test various innovative services and technologies. Yerlan Ashykbekov, Director of the Payment Systems Department of the National Bank of Kazakhstan, stated that digital asset trading service providers will be officially introduced within the legal framework of Kazakhstan. These service providers will operate under a license and be subject to the regulation of the National Bank. Currently, digital asset exchanges operating within the AIFC will continue to be separately regulated by the AIFC financial regulatory authority.
Ayrıca, kripto ödemelerin daha fazla olasılığını keşfetmek için Kazakistan bir dizi önlem aldı. Birincisi, öncü bir pilot bölge oluşturuldu. 29 Mayıs 2025'te Kazakistan Cumhurbaşkanı, "Dijital varlıkların mal, hizmet ve daha fazlasını satın almak için kullanılabileceği yenilikçi bir pilot bölge CryptoCity oluşturmayı planlıyoruz" diye duyurdu. İkincisi, "kripto kart (криптокарты)" projesi başlatıldı. Kripto kart, tüketicilerin lisanslı borsa tarafından yönetilen cüzdanlarla ilişkili nakitsiz işlemler gerçekleştirmesine olanak tanır. Bu çözüm, dijital varlıkların mevcut ödeme altyapısına güvenli ve pratik bir şekilde entegre edilmesini sağlar. "Kripto kart" mekanizmasına göre, müşteriler AIFC kripto pazarında dijital varlıklarını sattıklarında, ödeme işlemi sırasında değerini "kripto karta" (müşterinin banka hesabına bağlı standart ödeme kartı) anında kaydedebilirler ve kripto varlıklar anında satıldıktan sonra gerçek para ile ödeme yapılacaktır.
Dikkate değer olan, bu toplantı sırasında piyasa katılımcılarının ulusal bankanın koordinasyonu altında dijital varlık alanında birden fazla pilot proje uygulayacaklarını açıklamalarıdır. Bunlar arasında şunlar bulunmaktadır: 1) Yerel para birimi (dijital tenge dahil) ile desteklenen stablecoin'lerin ihraç edilmesi, dijital varlıkların hesaplaşma işlemleri için; 2) Finansal varlıkların, gayrimenkulün tokenleştirilmesi ve menkul kıymet tokeni ihraç edilmesi; 3) Dijital finansal varlıkların temel teminatlarının muhasebe ve depolama sisteminin organizasyonu; 4) Kripto varlık değişim hizmetleri ve kripto varlık depolama hizmetlerinin organizasyonu.
4. Özet
Kazakistan'ın dijital varlıklar alanındaki ilerlemeleri, bu sektöre karşı açık tutumunu ve güçlü desteğini göstermektedir. Dijital varlıkların düzenleyici sistemini geliştirmek için sürekli olarak önlemler almakta ve politika düzeyinde makul bir şekilde düzenlemelerin gevşetilmesini talep ederek sektörde yenilik ve gelişimi teşvik etmekte ve küresel ölçekte uyumlu ve rekabetçi bir dijital varlık ekosistemi oluşturma hedefini sergilemektedir. Bu, Orta Asya'da bir dijital finans merkezi oluşturma stratejik hırsını da göstermektedir. Aynı zamanda, Kazakistan modern dijital varlık altyapısını inşa etmeye kararlıdır ve dijital varlıkların ulusal ekonomik yapıya etkin bir şekilde entegre edilmesini sağlamaktadır. Bu girişimler, gelecekteki dijital varlık sektörünün istikrarlı büyümesi için sağlam bir temel oluşturmakla kalmayıp, Kazakistan'ın küresel dijital ekonomide yer edinmesine de güçlü destek sunmaktadır. Dijital varlıklar için yenilikçi hukuki düzenleme çerçevesi ve altyapısının kademeli olarak uygulanmasıyla, Kazakistan Orta Asya dijital varlıklar alanında lider olma potansiyeline sahip olup, kendi ekonomisinin çeşitlendirilmesi ve uluslararası rekabet gücünün artırılması yönünde ilerleme kaydedebilir.